Amerika’da Bir Türk Köyü Yağlıdere

Amerika Birleşik Devletleri’nde bir Türk köyü var deseler büyük ihtimalle inanmakta zorluk çekeriz. Bu iki zıt konumu bir araya getiren hikaye oldukça ilginizi çekecek. İşte karşınızda Yağlıdere!

Köyün Geçmişi Mübadele Yıllarına Dayanıyor

Amerika’ya göç etmiş Türk nüfusunun çok büyük bir bölümünü Giresunlular oluşturuyor. Giresunluların Amerika’ya göç hikayesi hüzünlü olduğu kadar ilginç olaylar ile dolu. Göç hikayesini başlatan her şey 30 Ocak 1923’te Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan protokolle başlıyor. Mübadele ile Türkiye’de yaşayan Rumlar ve Yunanistan’da yaşayan Türkler yer değiştirmek için göç etmeye başlıyorlar fakat her iki taraf da doğup büyüdüğü toprakları bırakmaya hemen ikna olmuyorlar. [caption id="attachment_10312" align="alignnone" width="600"] mübadele-startupteknoloji.com[/caption] Mübadele yıllarında ‘Yağlıdere’ ilçesinin Çağlayan (eskiden sahip olduğu isimle Gebekilise) köyünde yaşayan Leftheris (Çember) adlı çocuğun ailesi de bu ailelerden biri. 7 kardeşin en küçüğü olan Lefter’in ailesi de 1930 yılında göç etmek zorunda kalıyorlar ancak göç etmek dışında başka üzücü olaylar da yaşıyorlar. Bu zorluklar yaşanırken ailenin babası 7 çocuğuna önce gidip kurulu bir düzen sağlamak için Yunanistan’a doğru yola çıkıyor. Yaya olarak gittiği yolculukta Sivas Suşehri’ne vardığında hastalanıp vefat ediyor. Hikaye tam olarak böyle bitmiyor tabi ki. 7 kardeşe komşular destek çıkıyorlar ve Lefter hayatta kalmaya devam ediyor. [caption id="attachment_10310" align="alignnone" width="512"] yağlıdere-mübadele-startupteknoloji.com[/caption]

Çok Küçük Yaşta Amerika’ya Göç Etti                                                                

Kimi kaynaklara göre Lefter’in kardeşleri öldürülmüş kimi kaynaklara göre bakımsızlıktan vefat etmiş. Lefter yolculuğuna ilk olarak bir gemiyle Rusya’ya daha sonra Yunanistan’a yola çıkmış. Ardından da Amerika New York’a giderek küçük yaşta işe başlamış. Bu yıllarda birçok işte çalışan Lefter terzi yanında kalfalık, restoranlarda bulaşıkçılık yaparak para kazanmış. 60’lı yıllarda ise bir çiçekçi açarak iyi para kazanmaya başlamış. Doğduğu memleketini ve ona bakan insanları asla unutmayan Lefter, sürekli Türkiye’yi ziyaret isteğine daha fazla engel olamamış nihayet 1963 (bazı kaynaklara göre 1967) yılında Giresun’a geri dönmüş.

Yolculuk Esnasında Üç Arkadaş ile Tanışıyor

İlk olarak uçakla Ankara’ya ulaşan Lefter, Otobüs ile Giresun’un yolunu tutuyor. Kendisini köye ulaştıracak birilerini ararken İhsan Ardın (Aydın), Ferit Yahyaoğlu ve Ali Seyahat adlı üç arkadaşla tanışıyor. Tanıştığı kişiler kendisini köye götürürken Amerika ile ilgili çok fazla sorular sormuş. O yıllarda Amerika hala Türkiye için çok uzak ve gizemini koruyan bir yer fakat Lefter ziyaret bitiminde ona yolculuk esnasında eşlik eden arkadaşlarını Amerika’ya devam ediyor. [caption id="attachment_10313" align="alignnone" width="800"] new-jersey-türk-mahallesi-startupteknoloji.com[/caption]

Büyük Göçün Başlaması Bu Olayla Tetiklenmiş

1968 yılında İhsan Ardın tek başına New York’a gitmiş ve Lefter’in çiçekçisini bulduğunda vakit ne yazık ki çok geçmiş. Yunan bir taksici tarafından bir otele yerleştirilen Ardın, kısa bir zaman sonra Lefter ile görüşmüş ve Lefter’in çiçekçisinde kurye olarak çalışmaya başlamış. Daha sonra bir fabrikada işçilik yapan Ardın, ailesine para gönderirken aynı zamanda birikim yapmaya imkan bulmuş. Bir yılın sonunda ailesinin yanına giderek büyük birikimi ile çok dikkat çekmiş. Önce kendi ailesi olmak üzere yaklaşık 20 kişiyi yanında götüren Ardın, diğer köylüleri için de bir umut ışığı olmuş. Amerika’daki imkanları ve hikayeleri duyan köylüler ülkeye akın etmeye başlamış. Bunu fırsat bilen Ardın, köylünün Amerika’ya gidiş belgelerini düzenliyor ve bundan para kazanıyormuş. Amerika’da bir restoran ve benzin istasyonu alan İhsan Bey, bu işten en karlı çıkan insan olmuş. [caption id="attachment_10309" align="alignnone" width="614"] amerika-giresunlular-derneği-startupteknoloji.com[/caption]

1985’te Asıl Göç Dalgası Başlamış

Bu tarihe kadar orta büyüklükteki bir çevreyi kapsayan göç hareketleri, 1985’te bir anda yüzlerce hatta binlerce kişiye çıkmış. Sahte evlilikler ve turist olarak gidip geri dönmeme yöntemiyle Amerika’ya gelen Giresunlular Amerika’da dikkat çekmeye başlamış. Hatta Amerika kütüğünde Giresun Yağlıdere yazan kişilere vize vermeyerek göç için bir tedbir almış. Fakat bu hamle Giresunluları Amerika hayalinden vazgeçirememiş.

Amerika’ya Sınır Komşusu Olan Ülkelerden Göçe Devam

Türkler Kanada ve Meksika sınırlarından Amerika’ya geçerek büyük bir topluluk oluşturmuşlar. Genelde restoran ve benzin istasyonlarında çalışan göçmenler, özellikle New Jersey ve New York’a yerleştiler. New Jersey'de Paterson adlı şehir Türk şehri olarak biliniyor ve şu an 20 bin civarı Türk orada yaşıyor. [caption id="attachment_10314" align="alignnone" width="696"] amerikada-türk-günü-startupteknoloji.com[/caption]

Şu an Amerika’da Giresunlu Nüfusu 50 Bin Civarı Olduğu Düşünülüyor

Yasal nüfus 30 bin civarı fakat bir o kadar da yasal olmayan kişilerin Amerika’da barındığı düşünülüyor. Giresun Yağlıdere nüfusu şu an 16 bin civarında. Amerika’da yaşayan Giresunlular memleketlerine döndüklerinde Yağlıdere adeta bir Amerikan köyü durumuna giriyor. Genç nesil de atalarının izinden gidiyor diyebiliriz. Giresun’da zor zamanlar atlatan Lefter’in vefa borcu Yağlıdere köyü sakinlerine bir kapı oldu diyebiliriz.