Avrupa Birliğinin Yapay Zeka Yasası Yürürlüğe Girdi!

1 Ağustos 2024 itibarıyla Avrupa Birliği'nin (AB) Yapay Zeka Yasası (AI Act) yürürlüğe girdi. Bu yasa, dünya genelinde yapay zeka teknolojilerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi konusunda önemli bir adım olarak kabul ediliyor. Yasa, yapay zeka uygulamalarını risk düzeylerine göre sınıflandırarak düzenlemeyi ve kullanıcılara daha fazla şeffaflık sağlamayı amaçlıyor. 

İlginizi Çekebilir: 2024 Yılında Yürürlüğe Girecek Siber Güvenlik Düzenlemeleri

Risk Kategorileri ve Düzenlemeler 

Yapay Zeka Yasası, yapay zeka uygulamalarını dört ana risk kategorisine ayırıyor: minimal risk, özel şeffaflık riski, yüksek risk ve kabul edilemez risk. 

1. Minimal Risk: Çoğu yapay zeka sistemi bu kategoride yer alıyor ve bu sistemler yasadan muaf tutuluyor. Örneğin, spam filtreleri ve öneri sistemleri minimal risk grubuna giriyor. Bu sistemler için gönüllü olarak ek davranış kuralları benimsenebilir.

2. Özel Şeffaflık Riski: Chatbotlar gibi bazı yapay zeka sistemleri, kullanıcıların bir makineyle etkileşimde olduklarını açıkça belirtmek zorunda. Deepfake içerikleri gibi yapay olarak üretilen veya manipüle edilen medya içeriklerinin, kullanıcıların yanıltılmaması için uygun şekilde etiketlenmesi gerekiyor. Bu düzenleme, yapay zekanın kullanıldığı biyometrik sınıflandırma veya duygu tanıma sistemlerini de kapsıyor () () . 

3. Yüksek Risk: Yüksek risk olarak sınıflandırılan yapay zeka sistemleri, sıkı gereksinimlere uyum sağlamak zorunda. Bu sistemler, risk azaltma sistemleri, yüksek kaliteli veri setleri, etkinlik kayıtları, ayrıntılı dokümantasyon, kullanıcı bilgilendirme ve insan denetimi gibi şartları yerine getirmelidir. Yüksek risk grubuna örnek olarak, işe alım süreçlerinde veya kredi değerlendirmelerinde kullanılan yapay zeka sistemleri verilebilir () . 

4. Kabul Edilemez Risk: Bu kategori, insan haklarına açık bir tehdit oluşturan yapay zeka sistemlerini kapsıyor ve bu tür sistemlerin kullanımı tamamen yasaklanıyor. Örneğin, sosyal kredi sistemleri, insan davranışlarını manipüle eden oyuncaklar ve gerçek zamanlı biyometrik tanıma sistemleri gibi uygulamalar bu gruba dahildir.

Uygulama ve Denetim 

Yasanın uygulanması ve denetimi, AB üyesi devletlerin belirleyeceği ulusal yetkili makamlar tarafından gerçekleştirilecek. Bu makamlar, yapay zeka sistemlerinin düzenlemelere uyumunu denetleyecek ve piyasayı gözlemleyecekler. Ayrıca, Avrupa Yapay Zeka Kurulu, yasanın AB genelinde tutarlı bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla kuruldu. 

Genel Amaçlı Yapay Zeka (GPAI) Sistemleri 

Yasanın önemli bir diğer yönü, genel amaçlı yapay zeka (GPAI) sistemlerine yönelik düzenlemelerdir. Bu sistemler, eğitim verilerinin özetini sağlamalı ve telif hakkı kurallarına uygun olarak çalışmalıdır. GPAI geliştiricileri, şeffaflık gereksinimlerini karşılamak ve modellerinin güvenli ve açıklanabilir olduğunu göstermek zorundadır. Özellikle büyük ve güçlü modeller, risk değerlendirmesi ve hafifletme önlemleri almakla yükümlüdür. 

Sonuç 

AB'nin Yapay Zeka Yasası, yapay zeka teknolojilerinin etik ve güvenli bir şekilde geliştirilmesini ve kullanılmasını sağlamayı hedefliyor. Bu yasa, dünya genelinde benzer düzenlemelere öncülük edebilir ve yapay zeka alanında daha fazla şeffaflık ve sorumluluk getirebilir. Yasanın tam olarak uygulanması için belirlenen çeşitli süreler, ilgili tarafların yeni düzenlemelere uyum sağlamaları için yeterli zamanı tanıyor. 

Bu düzenlemelerin ve uygulama süreçlerinin etkilerinin oldukça pozitif geri dönüşlere sahip olacağı çok açık. Avrupa Birliği'nin bu alandaki liderliği ile diğer bölgelerde de benzer yasaların çıkartılması için ilham kaynağı olacağını umuyoruz.