Avrupa'nın AI Düzenlemeleri Haziran Ayında Yürürlüğe Giriyor

Avrupa Birliği, yapay zeka hakkında üç yıl süren araştırma ve değişikliklerin ardından, çığır açıcı bir yasayı uygulamaya hazır. 

Dünyanın ilk kapsamlı yapay zeka yönetmeliği Haziran 2024 itibariyle yürürlüğe girecek. Avrupa Birliği’nin en üst düzey siyasi organı olan Avrupa Konseyi, “yüksek riskli” yapay zeka uygulamalarını sınırlandırırken, “kabul edilemez risk” taşıyan uygulamaları ise tamamen yasaklamak üzere tasarlanan Yapay Zeka Yasası’na son onayını verdi. 

Bu Haziran ayı itibariyle geliştiriciler, çalıştıkları yapay zeka uygulamasının türüne özgü yönetmeliklere uymaktan sorumlu olacak.  

Yapay Zeka Yasası, dört risk kategorisinden oluşuyor 

• Kabul edilemez risk 

• Yüksek risk 

• Sınırlı risk 

• Minimum risk 

Yapay zeka sisteminin hangi kategoriye girdiğine bağlı olarak, geliştiricisinden bir risk yönetim sistemi kurması, kapsamlı veri yönetimi gerçekleştirmesi, alt geliştiricilere kullanım talimatı sağlaması ve teknik belgeleri Avrupa Komisyonu’nun Yapay Zeka ofisi ile paylaşması gerekebilir. 

Yaptırımlar Nasıl Olacak? 

“Kabul edilemez risk” taşıyan ve uygulamaları geliştirip kullanıma sunalara, mali ve hukuki yaptırımlar uygulanacak. Aynı zamanda bu uygulamaları da geri çekmek zorunda kalacaklar. 

 Bu sistemler arasında sosyal kredi skoru, biyometrik kategorizasyon, yüz tanıma ve insan davranışlarını manipüle etmeye çalışan tüm uygulamalar yer alacak. Yapay zeka yasası, Nisan 2021’de tasarlanmasından bu yana üç yıldan fazla süren çeşitli araştırma, tartışma ve değişikliklerden vazgeçti. Şimdi AB’nin 27 ülkesinde tasarlanan veya kullanılan yapay zeka sistemlerinin kullanımını düzenleyecek.

Karşıt Tepkiler Nasıl 

IBM’den tutun Ada Lovelace Enstitüsü’ne kadar uzanan kuruluşlar, yapay zeka yasasının “algoritmalardan ziyade risk ve hesap verilebilirliğe” odaklanması nedeniyle yasaya destek vermektedir. Bazı uzmanlar yapay zeka yasasının mükemmel olmadığını söyleseler de, -Uluslararası Af Örgütü yasanın insan hakları yerine kolluk kuvvetlerine ve endüstriye öncelik verdiğini iddia ediyor- yönetmelikleri “en distopik yapay zeka senaryolarından bazılarını” önleme yönünde bir adım olarak görüyor. Bazıları ise, yeni riskler ortaya çıktıkça yasadaki ifadelerin ve kapsamının ayarlanabileceğini umuyor. 

Belçika’nın Dijitalleşme Bakanı Mathieu Michel, “Dünyada türünün ilk örneği olan bu dönüm noktası niteliğindeki yasa, toplumlarımız ve ekonomilerimiz için fırsatlar yaratırken, aynı zamanda küresel teknolojik zorlukların üstesinden gelmemiz için çözüm sunuyor. Yapay zeka yasası ile Avrupa, yeni teknolojilerle uğraşırken; güven, şeffaflık, hesap verilebilirliğin önemini vurgulayarak aynı zamanda bu hızla değişen teknolojinin gelişmesini ve Avrupa’da inovasyonun artırmasını sağlıyor.” dedi. 

Amerika’da Yapay Zeka Düzenlemeleri 

AB’nin dönüm noktası niteliğindeki yasasının, kendi yapay zeka düzenlemelerini uygulamak isteyen ülkeler için bir plan sunması bekleniyor. Biden yönetimi 2022’de bir “Yapay Zeka Haklar Bildirgesi” sunmuş olsa da, belgenin yönergeleri yasal olarak uygulanabilir değil ve isteğe bağlı. Bu sebeple eyaletler kendi yapay zeka kurallarını ve önerilerini yürürlüğe koymuş durumda.