Çip Krizi: ABD ve Çin Arasında Gerilim Artıyor

ABD, iki ülke arasındaki teknoloji savaşını hızlandırarak Çin'e yönelik çip ihracat yasağını genişletmeyi planlıyor. Reuters’ın bildirdiğine göre, Biden yönetimi yapay zeka ve çip yapım araçlarında kullanılan yarı iletkenlerin Çin'e ihracatı üzerindeki kısıtlamalarını genişletmeyi planlamakta.

İlginizi Çekebilir: https://startupteknoloji.com/ibm-patronu-cip-krizi-iki-yil-daha-surebilir/

Çin'e İhracat Yasak

Konuyla ilgili bilgisi olan, kimliği belirsiz kaynaklara göre; Ticaret Bakanlığı, üç şirkete kısıtlamalar getirmeyi planlıyor: KLA, Lam Research ve Applied Materials. Federal hükümet, şirketlerin Ticaret Bakanlığından lisans almadan Çin'de çip yapma ekipmanı satmasını yasaklayacak. Satıcıların Ticaret Bakanlığı lisansları almadıkça, 14 nanometrenin altında yapay zekâ özelliklerine sahip çiplerin ve çip yapım araçlarının Çin’e ihracatı yasak. Benzer bir kısıtlama geçtiğimiz ayda da yaşanıp  NVIDIA ve AMD'nin Çin'e Grafik İşlemci (GPU) satışı yasaklanmıştı. Reuters’a konuşan kaynaklardan bazıları bu düzenlemelerin Çin`in Tayvan`a yönelik bir işgal hareketine girişmemesi için, ABD’nin Çin`e karşı bir oluşturduğu bir  yaptırım paketi olduğunu belirtti.

Ancak bu  kısıtlamaların  Amerikan bilgisayar üreticilerinin Çin’de ürün satışını da etkileyebileceği iddia ediliyor. Bu üreticiler arasında Dell, HP ve Super Micro Computer gibi şirketler bulunuyor.

Çin ve ABD Arasında Neler Olmuştu ?

Nancy Pelosi’nin (ABD Temsilciler Meclisi Başkanı) geçtiğimiz ay Tayvan’ı ziyaret etmesiyle ABD ve Çin arasındaki gerilim tırmandı. İkili arasındaki gerilim devam ederken Indiana Valisi Eric Holcomb, Tayvan’ı ziyaret etmesi tansiyonu iyiden iyiye yükseltti. Holcomb'un  Tayvan Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen ile görüşmesinde yarı iletken çiplerin ortaklarına tedarikinin garantisini vermek istediği ve Reuters’ın aktardığı bilgilere göre Tsai, çiplerden bahsederken ‘demokrasi çipi’ diyerek Çin tehdidinin diğer demokrasileri bir araya getireceğini belirttiği söyleniyor.

Bu olay üzerine Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsünün yapmış olduğu açıklamada, Çin'in, Indiana Valisi Eric Holcomb'un Tayvan ziyareti konusunda ciddi diplomatik girişimlerde bulunduğunu söyledi. Tayvan'ın, Çin topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğunu ve Tayvan sorunun her zaman Çin-ABD ilişkilerinin merkezindeki en önemli ve en hassas konu olduğunu belirten bakanlık sözcüsü, Çin tarafının ABD'nin herhangi bir şekil ve sıfatla Tayvan bölgesiyle resmi alışverişte bulunmasına şiddetle karşı olduğunu vurguladı. "ABD'deki ilgili tarafı, tek Çin ilkesine ve Çin'le ABD arasında imzalanan üç ortak bildiriye riayet etmeye ve Tayvan bölgesiyle her türlü resmi etkileşimi durdurmaya çağırıyoruz" ifadelerini kullandı.

Çin-Tayvan Krizi Nedir ?

Tayvan adası Çin ile İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Çin'de çıkan iç savaştan bu yana Çin anakarası ile Ada'daki hükümetler arasında egemenlik kaynaklı askeri gerilimlere sahne olmaktadır. Çin ve Tayvan krizinin tarihçesi 17. yüzyıla kadar dayanmakta. Tayvan ilk olarak 17. yüzyılda Çing (Qing) Hanedanı'nın iktidarda olduğu dönemde Çin’in tam kontrolü altına girdi. Çinliler 1895'te Japonya’ya yenildikten sonra adayı Japonların kontrolüne bıraktı. Ardından Japonya, İkinci Dünya Savaşı'nı kaybettikten sonra 1945'te Çin, adayı tekrar aldı. Ancak  daha sonra Çin’de büyük bir iç savaş yaşandı. Chiang Kai-shek liderliğindeki milliyetçi hükümet güçleri, Mao Zedung'un Komünist Partisine yenildi. Chiang Kai-shek ve milliyetçi siyasetçilerden geriye kalanlar Tayvan'a kaçtı ve sonraki birkaç on yıl boyunca ülkede hüküm sürdü. Çin, Tayvan’ın aslen bir Çin eyaleti olduğunu söylemek için bu tarihi olayı göstermekte. Tayvanlılar da 1911 devriminden sonra kurulan modern Çin devletinin veya 1949'da Mao tarafından kurulan Çin Halk Cumhuriyeti'nin bir parçası olmadıklarını iddia etmek için  aynı tarihi işaret etmektedir.

Çin-ABD-Tayvan Üçlüsü Arasında ki Çip Krizi 

Çip teknolojisi, oldukça küçük boyutlarda, teknolojik aletler için kullanılmakta olan devrelere verilen isimdir. Mikroçip olarak da adlandırılan çipler entegre devreler oluşturmak için kritik olan yarı iletkenler tarafından desteklenir. Ev aletlerinden araç içi elektronik sistemlere, savunma sanayiinden giyilebilir teknolojilere kadar her alanda büyük önem taşıyan çipler günümüz teknolojisinin mihenk taşı haline gelmiştir.

Teknoloji pazarının en önemli parçası olan çiplerin üretiminin çoğu Asya ülkelerinde yapılmaktadır. Sadece Tayvan’da TSMC’nin, küresel çip üretiminin %54’ünü karşıladığı bilinmekte. UMC ve Vanguard gibi diğer çip üreticileriyle birlikte düşünüldüğünde küresel pazarın büyük bir çoğunluğunun Tayvan’ın elinde olduğunu söyleyebiliriz. Bu durum Tayvan’ı dünya siyasetinde çok önemli bir konuma getiriyor.

ABD, başta Tayvan olmak üzere çip teknolojisini Asya ülkelerinden ithal etmekte. Çin’in Tayvan’ı olası bir işgalinde küresel çip pazarının en güçlü ismi olması aşikar. Böyle bir durumda ABD Çin-Tayvan krizine kayıtsız kalamaz. Üstelik bir işgal durumu olursa bu işgal ile birlikte Çin’in dünyaya genel olarak çip arzını kesebileceği endişesi de mevcut olan düşünceler arasında.