CRISPR -Cas9 Gen Düzenleme Nedir? 

En net ve en açık halk tabiriyle bu teknoloji bir genom düzenlemek, yani DNA’mızı değiştirmek amaçlı olarak kullanılmaktadır. CRISPR-Cas9, hedeflenen bir DNA bölgesinde istenmeyen nükleotidlerin silinmesi, ekleme veya değiştirilmesi yoluyla DNA'yı düzenleyebilir. Kendisinden gelen önceki tüm teknikleri sollayarak en yüksek doğruluk, ucuzluk ve hıza sahip bir teknolojidir. Uygulama alanları genişliği ise çok geniştir. CRISPR, bakterilerin kendilerini virüslerden kaynaklanan saldırılara karşı korumak için kullandıkları bir savunma sistemi olarak işlev görmektedir. Açılımı “CRISPR, Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats” kelimelerinin kısaltılmasından oluşturulmuştur. Dilimizde tam anlamıyla bir karşılığı bulunmamaktadır. Çevirmeyi denersek “Düzenli Aralıklı Palindromik Tekrar Kümeleri” olarak isimlendirmek ise yerinde olacaktır. 

Tam ismiyle anacak olursak CRISPR-Cas9 olarak adlandırmamız daha yerinde olacaktır. Bu, bakterilerdeki viral enfeksiyonlara karşı doğal bir savunma mekanizmasıdır. Cas9 ise CRISPR kompleksinin bir parçası olan bir protein enzimidir. CRISPR-Cas9, hedeflenen bir DNA bölgesinde istenmeyen nükleotidlerin silinmesi, ekleme veya değiştirilmesi yoluyla DNA'yı düzenleyebilir. 

CRISPR-Cas9 Nasıl İşler? 

CRISPR-Cas9, bir hedef DNA bölgesinde kesme işlemi gerçekleştiren enzim kompleksidir. Bu enzim kompleksi, bakterilerin virüs enfeksiyonlarına karşı kendisini koruması için tamamen doğal bir şekilde evrimleşmiştir. Virüslere karşı savunmada bu bakteriler büyük bir önem arz etmektedir. 

Hedeflenen DNA bölgesini tanımak için bir RNA molekülü kullanır. RNA molekülü, hedeflenen DNA bölgesine tam olarak eşleşir ve Cas9 proteini tarafından tanınarak hedeflenen bölgeye yönlendirilir ve bağlanır. Cas9, hedeflenen DNA bölgesine bağlandığında, her iki taraftaki kesim yapılacak bölgeyi belirler. Sonrasında DNA çift sarmalının iki ipliği arasında keser. Bu kesilmiş bölgeye yeni bir DNA dizisi eklenir veya var olan mevcut DNA dizisi çıkartılır. Hücrenin doğal onarım mekanizması, kesilmiş DNA bölgesini tamir etmek için çalışır. Bu doğal tamir mekanizması, DNA'yı düzenleyerek istenilen değişiklikleri yapabilir. Bu şekilde istenilen değişiklikler yapılmış olur. 

İlginizi Çekebilir: Hem Büyüleyici Hem De Korkutucu: Genetik Algoritma

CRISPR-Cas9 Faydaları  

Lulu ve Nana Olayı

Insanlık tarihindeki ilk genetik tasarımlı bebeklerin dünyaya geldiğini açıkladı.  

CRISPR teknolojinin kullanım tartışmaları devam ederken Lulu ve Nana isimli bebeklerin dünyaya geldiğini açıkladı. HİV virüsünü hücre içine almakla görevli olan CCR5 yüzey reseptörünü, CRISPR-CAS9 teknolojisini kullanarak insan embriyosunda işlevsiz hale getirmiştir. Bu duyuruyu yaptıktan sonrasında, bu deney yetkililer tarafından doğrulanmıştır. Bu deney bilim dünyasını ikiye bölmüş ve etik değerler tekrar tartışmaya açılmıştır. Bu tartışmalar neticesinde 29 Kasım tarihinde Çin yetkilileri, He Jiankui'nin yasaları ihlal ettiğini söyleyerek, kendisinin tüm araştırma faaliyetlerini askıya almıştır. 

Sonuç 

CRISPR-Cas9 teknolojisi, genetik materyal üzerinde hızlı ve kesin değişiklikler yapabilen bir araçtır. Bu teknoloji, tarım, tıp, gıda ve çevre alanlarında birçok uygulama potansiyeline sahiptir. CRISPR-Cas9, hastalıkların tedavisinde kullanılabilir ve hatta bazı genetik hastalıkların tamamen ortadan kaldırılmasına yardımcı olabilir. Tarım alanında, bu teknoloji, bitki ve hayvanların daha dayanıklı ve verimli hale getirilmesine yardımcı olabilir. 

Ancak, CRISPR-Cas9 teknolojisi aynı zamanda bazı etik sorunları da beraberinde getirir. Özellikle, insan genetiği ile ilgili çalışmaların yapılması, gelecekte kötüye kullanılabilecek ve istenmeyen sonuçlara neden olabilecek riskleri de beraberinde getirebilir. Bu nedenle, CRISPR-Cas9 teknolojisinin geliştirilmesi ve uygulanması sırasında, etik sorunların dikkatle ele alınması ve düzenleyici kurumlar tarafından sürekli olarak izlenmesi önemlidir. 

Sonuç olarak, CRISPR-Cas9 teknolojisi, büyük potansiyele sahip olan bir araçtır, ancak hem olumlu hem de olumsuz sonuçlar doğurabileceği için dikkatle ele alınması gerekmektedir. Gelecekte, bu teknolojinin daha da geliştirilmesi ve uygulanması ile birlikte, hem insan sağlığı hem de tarım ve çevre alanlarındaki sorunların çözümünde önemli bir rol oynayabileceği düşünülmektedir.