Dünyayı Önemli Ölçüde Etkileyen Çip Krizinin Nedenleri Nelerdir?

Covid-19 dolayısıyla sektörlerin çoğunda büyük krizler oluştu. Bu krizlerin başını; otomotiv ve elektronik sektörünü doğrudan etkileyen çip krizi çekiyor. Özellikle tedarikten kaynaklı kriz birçok firmanın üretim yapamamasına neden oldu. Yarı iletken çip üretimi yapan firmalar yaşanan olumsuzluklar nedeniyle kendilerine gelen talepleri de karşılamamaya başladılar. Amerika başta olmak üzere Japonya ve Çin gibi ülkeler için özellikle çip krizi önemli bir sorun haline geldi. Bu ülkelerin bu krizden daha çok etkilenmelerinin sebebini, dünyada yarı iletken çip üretiminde ilk sırada olmaları ile açıklayabiliriz. Covid-19 salgını sebebiyle teknolojik ürünlere olan ilgi çok arttı. Dolayısıyla teknoloji alanlarında üretim yapanlar firmalar yarı iletken çipler temin edememeye başladılar. Sonuç olarak; dünyanın en önemli markaları yarı iletken çip krizinden olumsuz etkilendiler. Küresel çip krizi yüzünden dünyanın bazı ileri gelen firmalarında üretim durma noktasına geldi.

Çip Krizinin Sebepleri Nelerdir?

Wall Street Journal adlı Amerika menşeli haber gazetesinde yer alan bilgilere göre çip krizinin yaşanmasının ana sebebi; pandemi olarak belirtildi. Pandemiden dolayı karantinaya giren insanlar, teknolojik cihazlara yöneldi ve oyun konsolları başta olmak üzere kişisel bilgisayarlara kadar birçok elektronik cihaza olan talep olağanüstü arttı. Bunun sonucunda küresel çip üretimi yapan firmalar, yarı iletken üreticilerine üretimle alakalı baskılar yapmaya başladılar. Tüm belirttiğimiz bu noktalara bağlı olarak sonucunda, arz ve talep dengesizliği oluştu. Artık birkaç sene öncesindeki gibi yarı çip kolaylıkla temin edilmemeye başladı. Böyle bir durum da direkt olarak üretici maliyetlerinin artmasına yol açtı. Çip krizi ne zaman biter sorusu yukarıda belirttiğimiz hususlar kapsamında dünyanın önde gelen markaları tarafından araştırılmaya başlandı. Bu sorunu çözmek adına ilk çalışmalar Çin'de başladı. Çin’in SMIC isimli dünyanın en önemli yarı iletken üretim firması konuya dair önemli açıklamalarda bulundu. Firmanın CEO’su Zhao Haijun’un düzenlediği çevrimiçi basın toplantıda taleplerin yetişememesi ile alakalı serzenişte bulundu. Zhao Haijun ilerleyen zamanlarda taleplerin karşılanması adına tam kapasiteli çalışma düzenine geçeceklerini belirtti.

Çip Krizi Hangi Sektörleri Etkiledi?

Genel olarak çip krizinden; otomobil başta olmak üzere cep telefonu, bilgisayar, elektrikli ev aletleri üreticileri büyük yara aldılar. Çip kullanılması gereken birçok cihazın üretimine dünya genelinde ara verildi. Üretime ara verilmesinden dolayı doğal olarak firmaların kayıpları milyon dolarları buldu. Örneğin; otomobillerin üretilmesinde yarı iletken çiplerin mutlaka kullanılması gerekiyor. Fakat piyasada yarı iletken çiplerin yetersiz olması sebebiyle, 1,5 milyondan fazla aracın üretimi durduruldu. Aynı şekilde akıllı cihazlar da bu durumdan fazlasıyla etkilendi. Telefon lansmanları üreticiler tarafından durdurulduğu için, fiyatlarda da direkt artış oldu. Konuya dair ilk açıklama Xiaomi Başkanı Wang Xiang tarafından geldi. Wang Xiang’in açıklamasına göre; maliyet baskısı sebebiyle fiyatlarda önemli ölçüde artış olacak. Çip krizini otomotiv sektörü bazında ele aldığımızda aşağıda sıralayacağımız markalar öne çıkıyor: Apple’in IPhone 12 lansmanı çip krizi yüzünden önceki sene 2 ay ertelenmişti. Samsung markasında ise çip krizi önemli bir dengesizliğin oluşmasına neden oldu. Samsung’a ait Note serisi lansmanının da ertelenmesi kararı alındı.

Çip Krizinin Türkiye’ye Etkileri

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çip krizinin etkileri çok büyük oldu. Ülkemizde üretim gerçekleştiren otomotiv firmalarının çoğunluğu üretimlerini erteledi. Tofaş 19 Mart’tan 5 Nisan’a kadar; Oyak Renault ise 15 ile 22 Mart arasında üretim gerçekleştiremeyeceğini belirtti. Ford Otosan da 3 ile 9 Nisan arasında üretim gerçekleştiremeyecek.

Çip Krizine Karşı Hangi Çalışmalar Yapılıyor?

Çip üretimini gerçekleştirecek fabrikaların sıfırdan kurulması çok fazla maliyet gerektiriyor. Aynı zamanda karmaşık yapıya sahip çiplerle ilgili test mekanizmalarını kurmak veya fabrikalardaki kapasiteleri artırmak da minimum 1 sene sürüyor. Konuyla ilgili Amerika Birleşik Devletleri; ülkede yarı iletken ve çip üretimi gerçekleşmesi adına 37 milyar dolarlık kaynak ayıracağını duyurdu. Çin hükümeti de çip üretimi gerçekleştirilmesi için sınırsız teşvik sağlayacağını duyurdu.