Edison ile Ampul Kavgasına Tutuşan Sir Joseph Wilson Swan Kimdir

İngiliz fizikçi ve kimyacı Sir Joseph Wilson Swan kimdir? Edison ile Swan'ın ampul mücadelesine dair detaylar neler? Swan, fotoğrafçılık alanında hangi önemli buluşlara imza atmıştır? İşte, Startup Teknoloji'den Mucitler Serisi'nin on birinci yazısı sizlerle!

Sir Joseph Wilson Swan Kimdir?

Sir Joseph Wilson Swan, 31 Ekim 1828 yılında İngiltere’de dünyaya geldi. Oldukça meraklı bir çocuktu ve derslerine karşı oldukça ilgiliydi. Kitap okumayı çok severdi. Ailesinin maddi durumu, o 14 yaşına geldiğinde bozuldu. Bu nedenle okuldan ayrılıp birkaç yıl boyunca eczacı çırağı oldu. Ardından Newcastle’a taşındı ve orada fotoğraf levhaları üreten bir şirkette işe girdi. Burada, fotoğraf levhaları alanındaki çalışmaları sayesinde birçok patent aldı ve başarılı bir iş insanı olma yolunda ilk adımlarını attı.

Fotoğrafçılık Alanında Birçok Buluşun Sahibiydi

Swan’ın fotoğrafçılık alanında birçok buluşu oldu fakat üç tanesi ön plana çıktı. İlki 1856 yılında fotoğraf levhalarında kullanılmak üzere ışığa duyarlı maddeyi sıvamak için üretilen kolodyumun elde edilme yöntemini geliştirmesiydi. İkincisi, 1872 yılında o zaman kadar kullanın yaş fotoğraf levhası(cam) yerine, kuru fotoğraf levhası keşfiydi. Bu levha, günümüzde kullanılmakta olan fotoğraf filminin icat edilmesine büyük katkı sağladı. Üçüncüsü ise 1871 yılında keşfettiği gümüş bromürlü fotoğraf kağıdıydı.

Ampulü İcat Etmek İçin Çalışmalar Yaptı

Sir Joseph Wilson Swan, 1848 yılında bilim tarihinde büyük karışıklık yaratan önemli bir buluşa imza attı. Fotoğrafçılık alanındaki buluşlarının yanı sıra ona şöhreti getiren asıl icadı karbon filamanlı elektrik ampulüydü. Önce, kömürleştirilmiş haldeki kağıttan elde ettiği ilk filamanı, havası boşaltılmış cam bir tüp içine yerleştirerek deneyler gerçekleştirdi. Fakat yüksek vakum tekniği, ampul içerisinde tamamen bir boşluk yaratabilecek düzeyde değildi. Ayrıca elektrik kaynağı olarak o dönem yalnızca pil tipindeki üreteçler mevcuttu. Bu sebeple Swan, çalışmalarına uzun bir süre ara vermeye karar verdi. 1870’li yıllarda vakum pompalarında bir takım gelişmeler yaşandı ve elektrik üretici konumunda dinamon icat edildi. Böylece Swan, çalışmalarını sürdürmeye başladı. Sonunda geliştirmiş olduğu karbon flamanlı ampulü 18 Aralık 1878 tarihinde Newcastle’daki bir kimya derneğinde sergiledi.

Edison ile Mahkemelik Oldu

Aynı süre içerisinde Thomas Edison, deneylerini platin filaman kullanarak sürdürmek yerine karbon filaman kullanmaya karar verdi. Böylece o da bir ampul geliştirmeyi başardı. Bu süreçten sonra Edison ile Swan bir patent kavgasına tutuştu. İngiltere mahkemelerinde ampulü icat eden kişinin kim olduğuna karar verilmeye çalışılıyordu. 1883 yılına gelindiğinde Edison ile Swan bir anlaşmaya vardı. Birlikte Edison-Swan (ediswan) limited şirketini kurdular. Böylece rakipler artık aynı çatı altında çalışmaya başladı. Şirketin kurulduğu yıl Swan, nitroselülozlu asetik asit içerisinde eritme işleminden sonra ince deliklerden geçirip, kimyasal yollar ile selüloza dönüştürerek bir filaman elde etme yöntemini keşfetti. Bu buluşu, yapay elyafın ve viskozlu yapay ipeğin üretimi açısından önemli bir başlangıç oldu.

İcatların Birçok Teknolojik Aletin Temeliydi

Sir Joseph Wilson Swan, elektrikli ampulü geliştirmesi ve üretimini gerçekleştirmesi ile büyük bir ün kazandı. Ayrıca elektrik akımlarını ölçmek için kullanılan aparat ve akümülatörleri de geliştirerek şöhretini arttırdı. O, buluşlarında metallerin elektro birikmesi konusuna fazladan önem verdi. Hatta bu konuyu yönetebilmek için bazı koşullar öne sürdü. Swan’ın buluşları, günümüzde kullanılan elektrikli birçok aletin temelini attı. Bugün, bilinen birçok elektronik aletin keşfi, geçmişte Swan’ın yapmış olduğu çalışmalara dayanıyor. Sir Joseph Wilson Swan, 86 yıllık yaşamına değerli birçok icat sığdırarak, 27 Mayıs 1914’te İngiltere’de hayata vefat etti. Sir Joseph Wilson Swan hakkında sizin düşünceleriniz neler?