Mars'ın Elysium Planitia'sında inceleme yapmak, Mars'ın geçmişini ve yakın zamandaki hidrolojik ve volkanik tarihini daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir. Arizona Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tarafından yürütülen bir araştırmaya göre, Mars'taki geniş, düz ve "özelliksiz" bir ova, beklenenden çok daha çalkantılı bir jeolojik geçmişi ortaya çıkardı. Böylelikle araştırmacıları da şaşırttı. 1 milyon yıl kadar önce çok sayıda çatlaktan muazzam miktarda lav fışkırdı. Neredeyse Alaska kadar geniş bir alanı kapladı ve yüzeyin içindeki ve altındaki suyla etkileşime girerek derin kanallar oluşturan büyük sel olaylarıyla sonuçlandı.
Levha tektoniğinin (Dünya'nın yüzeyini sürekli olarak yeniden şekillendiren kabuk parçalarının kayması) eksikliği nedeniyle belirtelim. Mars'ın uzun süredir jeolojik olarak pek fazla şeyin olmadığı "ölü" bir gezegen olduğu düşünülüyordu. Ancak son keşifler, araştırmacıların bu fikri sorgulamasına neden oldu. Daha geçen yıl, yine UArizona'da bulunan bir gezegen bilimci ekibi, Mars'ın Elysium Planitia'sında nispeten yakın bir geçmişte yoğun volkanik ve sismik aktiviteye yol açan dev bir manto tüyünün kanıtlarını sunmuştu. Detaylar yazımızda...
İlginizi Çekebilir: Hunga-Tonga Volkanik Patlaması: Rekor Kıran Şimşek!
Kapsamlı Araştırma, 40'tan Fazla Volkanik Olayı Ortaya Çıkardı ve Belgeledi
En son çalışmada, UArizona'nın Ay ve Gezegen Laboratuvarı'ndan Joana Voigt ve Christopher Hamilton liderliğindeki bir ekip, Elysium Planitia'daki her lav akışını üç boyutlu ayrıntıyla yeniden oluşturmak için uzay aracı görüntülerini ve yere nüfuz eden radardan alınan ölçümleri birleştirdi. Kapsamlı araştırma, 40'tan fazla volkanik olayı ortaya çıkardı ve belgeledi. En büyük akışlardan biri, neredeyse 1.000 kübik mil bazaltla Athabasca Valles adlı vadiyi doldurdu.
Yazarlar, makalelerinde şu açıklamaları yaptı. "Elysium Planitia, gezegendeki en genç volkanik bölge ve onu incelemek, Mars'ın geçmişini ve yakın zamandaki hidrolojik ve volkanik tarihini daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor." Şu ana kadar Mars'ta herhangi bir volkanik aktivite gözlemlenmemiş olmasına rağmen, Journal of Geophysical Research dergisinde yayınlanan çalışmanın ilk yazarı Voigt şu ifadelerde bulundu. "Elysium Planitia volkanik olarak önceden düşünülenden çok daha aktifti ve hatta bugün hala volkanik olarak canlı olabilir" NASA'nın InSight iniş aracı tarafından 2018'den 2022'ye kadar kaydedilen çok sayıda Mars depremi, yüzeyinin altında kızıl gezegenin aslında ölü olmadığına dair de kanıt sağladı.
LPL'de doçent olan Hamilton ise şu ifadelerde bulundu. "Çalışmamız, Dünya dışındaki bir gezegendeki jeolojik olarak güncel volkanizmanın en kapsamlı açıklamasını sağlıyor. Bu, Mars'ın son 120 milyon yıldaki genç volkanik aktivitesinin en iyi tahminidir. Bu, dinozorların günümüze kadar Dünya'da zirvede dolaştıkları zamana karşılık gelir."
Yazarlara göre bulgular, Mars'ın tarihinin bir noktasında yaşamı barındırıp barındırmadığını çevreleyen araştırmalara yönelik ipuçları içeriyor. Elysium Planitia'da birçok büyük su baskını yaşandı. Dökülen lavların da su veya buzla etkileşime girerek manzarayı dramatik şekillerde şekillendirdiğine dair kanıtlar var. Voigt ve ortak yazarları, Elysium Planitia'da, mikrobiyal yaşama olanak sağlayan hidrotermal ortamlar yaratmış olabilecekleri için astrobiyologların büyük ilgisini çeken etkileşimler olan buhar patlamalarına dair çok sayıda kanıt buldu.
Volkanlar ile Mars Kabuğunun Yapısı Arasındaki İlişki, Gezegenin Paleo-Çevre Koşullarını Anlamanın Anahtarı
Ekip için belirtelim. NASA'nın Reconnaissance Orbiter (MRO) gemisindeki Context kamerasından alınan görüntüleri, seçilen bölgelerde MRO'nun UArizona liderliğindeki HiRISE kamerasından alınan daha da yüksek çözünürlüklü görüntülerle birleştirdi. Topografik bilgi elde etmek için, başka bir NASA uzay aracı olan Mars Global Surveyor üzerindeki Mars Orbiter Lazer Altimetresinden alınan veri kayıtlarından yararlandılar. Bu araştırma verileri daha sonra NASA'nın Sığ Radar veya SHARAD sondası ile alınan yeraltı radar ölçümleriyle birleştirildi.
Mars'ın iç kısmının Dünya'nınkinden çok farklı olduğu düşünülüyor. Jeolojik özelliklerinin de ayrıntılı bir şekilde yeniden yapılandırılması, bilim adamlarına onu geçmişte şekillendiren süreçlere dair kısa bir bakış sağlıyor. Hamilton, volkanlar ile Mars kabuğunun yapısı arasındaki ilişkinin, gezegenin paleo-çevre koşullarını anlamanın anahtarı olduğunu söyledi. Magmanın içerdiği suyun atmosfere fırlatılıp yüzeyde donmasına ek olarak, volkanik bir patlama da yeraltı suyunun yüzeye yıkıcı bir şekilde salınmasına neden olabilir.
Voigt sözlerine şu ifadeleri de ekledi. "Elysium Planitia, yüzeyde gördüklerimiz ile volkanik patlamalar yoluyla kendini gösteren iç dinamikler arasındaki bağlantıyı anlamaya çalışmak için mükemmel bir yer. Farklı patlama olaylarını çözmek ve bu jeolojik varlıkların tüm tarihini yeniden yapılandırmak için lav yüzeylerindeki ayrıntılara çok dikkat ettim."
Ekip, Mars yüzeyinin ve altında yatanların son derece ayrıntılı, üç boyutlu içgörülerini oluşturmak için farklı görüntüleme yöntemleriyle elde edilen büyük, karmaşık veri kümelerinden yararlanmaya devam etmeyi planlıyor. Aynı zamanda da diğer volkanik olarak aktif bölgelerdeki olayların zaman dizisiyle birleştiriyor.
Bu habere henüz yorum yazılmamış, haydi ilk yorumu siz bırakın!...