NASA, Ay'a Yapay Kadın Bedenleri Gönderecek

Helga ve Zohar adlı iki kadın bedeni astronotlar için ilk kez radyasyon risklerini ölçen önemli bir görev için Ay çevresinde bir yolculuğa çıkıyor. Cansız çift, yetişkin bir kadının vücudundan modellenen mankenlerdir. Mürettebatsız bir Orion kapsülünün Ay'a gidip geleceği Artemis 1 görevi için, mankenlerden biri yeni geliştirilen radyasyondan korunma yeleği ile donatılacak. Helga ve Zohar, görevlerinde yalnız olmayacaklar. Onlara uçuş ivmeleri ve titreşimler hakkında veri toplayacak üçüncü bir manken de eşlik edecek. Artemis 1'in bu yıl içinde uzaya fırlatılması planlanıyor.

Artemis programı, 50 yılı aşkın bir süredir ilk kez insanları Ay'a döndürmeyi hedefliyor. Ancak uzay ajansı bu sefer tozlu ay yüzeyine ilk kadını indirme sözü verdi. Araştırmacılara göre kadınların uzay radyasyonunun zararlı etkilerinden mustarip olma riski daha yüksek görünüyor. Bu nedenle erkek meslektaşlarından farklı radyasyon sınır seviyelerine sahipler. Erkekler ve kadınlar için radyasyona maruz kalma durumları, kadınların kanser olma şansının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda diğer araştırmalar, uzay radyasyonunun kadın üreme sağlığını etkilemesinin muhtemel olduğunu da kanıtlamıştır.

Uzay Etkilerini Azaltmanın Yolları Aranıyor

Bununla birlikte, her iki cinsiyet için farklı radyasyon ölçümleri hakkında çok az araştırma yapıldı veya hiç araştırma yapılmadı. Ancak şimdi, NASA 2025'ten önce Ay'a kadın astronot göndermeye hazırlanırken, uzay ajansı uzun süreli yolculuklarda mürettebatı için uzay radyasyonunun etkilerini azaltmanın yollarını arıyor. Helga ve Zohar mankenleri, Alman Havacılık ve Uzay Merkezi (DLR) tarafından tasarlanan MARE deneyinin bir parçasıdır. Deney, altı haftaya kadar sürebilen Artemis 1 görevinin uçuşu boyunca radyasyona maruz kalmayı araştırmak için kadın vücudunun iki özdeş temsilini kullanacak. Artemis 1, gerçek insanları taşıyan bir Orion kapsülünün Ay'a uçup, iniş yapmadan muhtemelen 2024 gibi erken bir tarihte gideceği Artemis 2'ye zemin hazırlayacak.

İlginizi Çekebilir: Rusya, Yaptırımlar Kaldırılana Kadar Uzay İşbirliği Yapmayacak

DLR Ay’daki Radyasyon Etkisini Önlemeye Çalışıyor

DLR Havacılık ve Uzay Tıbbı Enstitüsü Radyasyon Biyolojisi Departmanı biyofizik grubunun başkanı Thomas Berger, Ay’a yapılan tüm uçuş boyunca radyasyon seviyelerinin kadın astronotları tam olarak nasıl etkilediğini araştırdıklarını söyledi. Aynı zamanda Hangi koruyucu önlemlerin radyolojik etkiyi önlediğini ve buna karşı koyabilmelerine neyin yardımcı olabileceğini de bulmaya çalıştıklarını yaptığı açıklamada belirtti.

DLR'ye göre mankenler, tümü 10.000'den fazla pasif sensör ve 34 aktif radyasyon dedektörü tarafından izlenecek yetişkin bir kadının kemiklerini, yumuşak dokularını ve organlarını taklit eden malzemelerden yapılmıştır. Mankenlerden biri olan Helga, korumasız olarak Ay'a uçacak, diğeri Zohar ise Amerikan havacılık şirketi Lockheed Martin ve İsrailli startup StemRad tarafından geliştirilen AstroRad adlı bir radyasyon koruma yeleği giyecek.

Uzay Radyasyonu DNA Moleküllerini Değiştiriyor

Orion uzay aracında Ay'a seyahat ederken, Helga ve Zohar uzayın zorlu ortamından etkilenecek. Dünya'nın manyetosferinin koruyucu kalkanının ötesine geçen mankenler, Güneş tarafından üretilen yüklü parçacıklar veya Dünya'nın atmosferine hapsolmuş enerji parçacıkları gibi çeşitli uzay radyasyonlarına maruz kalacaklar. Uzay radyasyonunun DNA moleküllerini değiştirdiği biliniyor. Açıkçası bu insan sağlığı için hiç iyi değil. Dünya'ya geri döndüklerinde, iki mankenden toplanan veriler, araştırmacıların yeni geliştirilen AstroRad yeleğinin sağladığı koruma düzeyini daha iyi anlamalarına yardımcı olacak.

Mankenler, planlanan fırlatmadan yaklaşık dört hafta önce Orion uzay aracına bağlanacakları Florida'daki NASA'nın Kennedy Uzay Merkezine çoktan ulaştılar. NASA, bu yaz sonunda uzaya gönderilmesi beklenen görev için Uzay Fırlatma Sistemini (SLS) hazırlamaya devam ediyor.