Nvidia-ARM Satışı Neden Engellenmeye Çalışılıyor?

Bildiğiniz gibi Nvidia, İngiliz çip tasarımcısı ARM şirketini 2020 yılında 40 milyar Dolara satın alma girişiminde bulunduğundan beri dünya çapında sorunlarla karşılaşıyor. Bu sefer Amerika Birleşik Devletleri de işin içine giriyor; zira Amerikan Federal Ticaret Komisyonu (FTC) Nvidia'ya bu satın almayla ilgili dava açmış durumda. Üstelik kurumun bunu sessiz yapma gibi bir niyeti de yok gibi.

Nvidia'nın ARM'yi Almasını Neden Kimse İstemiyor?

Belki de tarihteki en büyük yarı iletkenci birleşmesi olabilecek bu girişim ile ilgili piyasa içerisinde hakim olan endişede başrol oynayan kısım; bu satın almanın bir tür dikey birleşme anlamına gelmesi. Bir başka deyişle bu iki firmanın tedarik zincirinde bulundukları pozisyonların başka olması da diyebiliriz. Çünkü Nvidia firması çipleri üretirken ARM ise çiplerin fikir haklarını (IP) ve komut takımı mimarilerini (ISA) tasarlayan bir firma olarak karşımıza çıkıyor. Dolayısıyla Nvidia ile ARM yarı iletken kullanan ürünlerin tasarımı ve piyasaya çıkartılmasındaki döngüde tamamen farklı noktalarda yer alıyorlar. Temmuz ayında anlaşmaya İngiltere'de açılan bir soruşturmada da bu endişe dile getiriliyor. Nvidia ve ARM firmalarının kendi alanlarındaki teknolojik hareketlilikte önemli yere sahip oldukları söylenirken; söz konusu bir birleşmede bu işbirliğinin birçok sektördeki anahtar teknolojiler üzerinde kritik bir kontrol elde edeceği vurgulanıyor. Rekabete vuracağı darbeden ötürü de anlaşmanın uygun olmadığı belirtiliyor.

ARM, Nvidia

ARM şu anda açık ara dünyanın en büyük çip üreticisi konumunda. Firmanın söylediğine göre yapılan tasarımlar 200 milyar cihazda kullanılıyor. Örneğin 2020 yılında Qualcomm, Apple ve MediaTek firmalarının mobil işlemci piyasasının dörtte üçünü kapsadığı tahmin edilirken; tüm bu firmalar ARM tasarımlarını kullanıyor. ARM'nin tasarımlarının kullanıldığı başka türden ürünlerden henüz bahsetmedik bile. Öyle ki firma veri merkezleri, telefon ekran kartları veya akıllı ev gibi alanlarda kullanılan başka türden programlar için de tasarımlar üretiyor. Nvidia ise ARM'nin müşterilerinden bir tanesi ve her ne kadar ekran kartlarına odaklansa da; otonom araçlar, yapay zeka süper bilgisayarları ve veri merkezi güvenliği gibi farklı alanlara da adım atmış durumda. Hatta gelen son rakamlara göre şirket veri merkezi işinde rekor kazanç elde etti ve bu alanda ilk defa oyun alanından daha hızlı büyüme sağladı. Mevcut yönelimlere göre gelecek sene Nvidia veri merkezi kazancının da oyun alanını geçmesi muhtemel gözüküyor. İşte bu yüzden anlaşmanın onay alması durumunda Nvidia dünyada alanında dominant bir karakter ortaya koyan çip tasarımcısı üzerinde söz sahibi olmuş olacak. Nvidia zaten halihazırda ARM tasarımlarını kullanıyor; FTC ile diğer kurumları da bu satın almanın olması durumunda Nvidia'nın rekabete darbe vurma ihtimali korkutuyor. Nvidia ise ARM'nin anlaşma içerisinde bağımsız kalmasına izin vereceğini söylese de anlaşmanın oluşturacağı uyuşmazlığı görmek zor değil. Üstelik sadece devlet makamları değil; Qualcomm, Google ve Microsoft gibi birçok ARM müşterisi de bu anlaşmaya karşı çıkıyor. Bunun da üstüne ARM Çin CEO'su Allen Wu 2020 yılında işten çıkartılmasına rağmen şirketten ayrılmayı reddetti. Hatta kontrolü sağlamak adına kendi özel güvenliklerini işe almak kadar ileri giden Wu için Çin yetkilileri de devreye girmeye cesaret edemedi. Dahası Nvidia'nın sitesinde firmanın Çin'deki ARM oluşumuyla ilgili vizyonunu anlattığı bir alan şimdiden mevcut. Nvidia'nın işinin çok da kolay olmadığı buradan da görülebiliyor. Anlaşmaya herkesin karşı olmadığını da söyleyebiliriz. Zira Broadcomm ve MediaTek başta olmak üzere destek verenler de yok değil. Ancak birçok devlet kurumu ve teknoloji devi pek ikna olmuşa benzemiyor. Üstelik artık bir dava da söz konusu olduğu için Nvidia'nın önünde ciddi zorluklar var diyebiliriz.

FTC Neden Nvidia'ya Dava Açtı?

Belirttiğimiz gibi 54 milyarı bulması beklenen ama en aşağı tahmin ile 40 milyar dolar değerinde ve tarihteki en büyük yarı iletken birleşimi anlamına gelen bu anlaşma; Nvidia'nın karşılaştığı ilk zorluk değil. Zira daha önce Birleşik Krallık da anlaşmanın rekabete zarar vereceğini söylemiş; diğer yandan Avrupa Birliği de benzer endişelere sahip olduğunu belirtip ve anlaşmanın ARM IP'lerine olan erişimi kısıtlayıp birçok alanda olumsuz sonuçlar oluşturacağı kanısında olduklarını söylemişti. Diğer yandan Çin de anlaşmayı araştırırken Birleşik Krallık Kasım ayında anlaşma için ikinci bir soruşturma açtığını duyurmuştu. Yani FTC davası olmasa bile Nvidia firmasının 2022 yılının ilerleyen zamanlarına kadar bu anlaşmayı hayata geçirmesi zaten olası gözükmüyor. [caption id="attachment_27637" align="alignnone" width="616"] FTC - Startup Teknoloji[/caption] Aynı şekilde FTC davasına gelecek olursak kurumun tüm yetkilileri birlik ile dava lehine oy kullanmış durumda olup; anlaşmanın rekabeti öldürebileceği üç ana madde çıkartılıyor: Üstelik bu soruşturmada ekran kartları ve tüketici bilgisayarlarından bahsedilmese bile; Nvidia ARM tabanlı oyuncu bilgisayarı planları konusunda da bir hayli dürüst davranıyor. Dolayısıyla anlaşmanın veri tabanıyla sınırlı kalmayacağını söyleyebiliriz. Dava içerisinde belirtilen bir diğer önemli nokta da anlaşmayla birlikte Nvidia firmasının rakiplerinin alışveriş sırlarına erişebilecek olma ihtimali. Yapılan basın açıklamasında da bu anlaşmanın ARM ve ekosistemi için bu açıdan ciddi bir güven kaybı oluşturabileceğinin de altı çiziliyor. Şu anda mevcut duruma göre ARM yarı iletken sektöründe tarafsız bir oluşum olarak görülüyor. Hatta şirket çiplerin İsviçre'si (tarafsızlığı belirten bir deyim) olarak tanımılanır halde. Zira açık lisanslı bir yaklaşım tercih edilip ARM IP'leri ücretsiz bir şekilde herkesin erişimine açılıyor. FTC'ye göre anlaşma ARM'nin endüstrideki yerine zarar verip Nvidia'ya bu teknolojiyi kontrol etme ve rakiplerini aşağı çekme imkanı verebilir. FTC'nin idari davasının 9 Ağustos 2022 tarihinde başlaması planlanıyor. Bahsettiğimiz gibi Birleşik Krallık'ın ikinci davası ve Çin'in de soruşturmaya başlaması zaten belirsizlik oluşturmuştu. Şimdi ise FTC davasıyla birlikte bu süreç çok daha uzayacak gibi.

Peki Nvidia ARM'yi Satın Alabilecek mi?

[caption id="attachment_27636" align="alignnone" width="768"] Nvidia ve ARM yetkilileri halka açık bir şekilde anlaşmayı konuşuyor - Startup Teknoloji[/caption] Tabii ki bu soruyla ilgili kesin konuşmak çok zor gözüküyor. Ancak Nvidia'nın ARM'yi satın alabilmesinin bir hayli zor olduğunu söyleyebiliriz. Anlaşmanın önünde FTC davası gibi önemli bir engel olmasının yanında dünya çapında diğer devlet daireleri de endişelerini dile getirmeye devam ediyor. Bu noktada amaç görünüşe göre anlaşmanın hayata geçmesini olabildiğince uzatmak ve en sonunda da tamamen devre dışı bırakmak. Analistler de aynı şekilde anlaşmanın hayata geçmeyeceği yönünde fikir bildiriyor. Örneğin CNBC'ye konuşan melek yatırımcı Ian Hogarth anlaşmanın onaylanmasının şansını %25'ten aşağı gördüğünü söylüyor. Bir araştırma oluşumu Gartner'ın başkan yardımcısı Alan Priestly ise satın alma gerçekleşmezse ARM'nin halka açılmaya karar verebileceğini belirtiyor. Dolayısıyla Nvidia'nın ARM'yi alıp alamayacağını bilebilmek çok kolay gözükmüyor. Zira dava Nvidia lehine sonuçlansa bile bu Nvidia'nın karşılacağı zorlukların sonuncusu muhtemelen olmayacaktır. Yarı iletken endüstrisi ortaya çıkacak sonucu beklerken devlet kurumlarının da anlaşmayı devre dışı bırakma çabaları içinde olduğunu düşünürsek; Nvidia tarihteki en büyük yarı iletken güçbirliğinden vazgeçmek durumunda kalabilir gibi gözüküyor.