Ukrayna Rusya Savaşında Sosyal Medyanın Etkileri

Rusya ve Ukrayna arasındaki geçtiğimiz günlerde ortaya çıkan savaş hali çoğu sosyal medya platformu üzerinden takip ediliyor. Buna karşılık Rusya, Ukrayna'dan gelen haberleri kontrol etmek amacıyla büyük sosyal medya platformlarına ve hizmetlerine karşı kendi güçlerini kullanmaya devam ediyor. Ukraynalı ve Rus siviller bu tür önlemlere rağmen amaçlarına bir şekilde ulaşabiliyor. Bunun yanı sıra büyük teknoloji platformları Rusya'nın devlet destekli mesajlarına karşı sert tavırlar aldı.

Birçok Büyük Platform Bir Şekilde Rusya'nın Erişimini Kısıtladı

Facebook, Twitter ve YouTube gibi platformlar, Ukrayna'da gerçekte neler olduğuna dair farkındalığın yayılmasına yardımcı olma konusunda çok değerli olduklarını kanıtladılar. Bu konuda Rusya platformları kontrol etmekte başarısız kaldı.  25 Şubat'ta Rusya'nın iletişim düzenleyicisi, Facebook'u devlet destekli dört medya sitesinin hesaplarını sansürlemekle suçladı. Buna karşılık, ülke vatandaşlarının Facebook'a erişimini sınırlamak için harekete geçti.

Para Kazanmalar Engellendi

Meta'nın küresel ilişkilerden sorumlu başkan yardımcısı Nick Clegg yaptığı açıklamada, Rusya'nın şirketten bu dört hesaptaki gönderileri ve etiketlemeyi durdurmasını istediğini açıkladı. Clegg Meta’nın bu durumu reddetmesi üzerine Rusya'nın erişimi kısıtlamayı seçtiğini söyledi. NPR'ye göre Meta, sitelerindeki yanlış bilgileri engelleme çabalarında kararlı görünüyor. Ayrıca Rus devlet medyasının Facebook'ta herhangi bir reklam yayınlaması veya herhangi bir şekilde para kazanmasını da engellendi.

Google, Rusya'nın hizmetlerindeki içerikten kâr elde etmesini durdurdu. YouTube, platformunda Rus kanallarından gelen devlet destekli reklamları engelliyor. Bunun yanı sıra video önerilerini Rus kanallarıyla sınırlandırırken, Ukrayna hükümetinin talebi üzerine Ukrayna’da da tamamen engelleniyor.

İlginizi Çekebilir: Hackerlar Facebook’ta Ukraynalı Askeri Görevlileri ve Gazetecileri Hedef Alıyor

Reuters’a Da Engeller Konuldu

Reuters’ta yer alan bir habere göre, Pazar günü, (Google ve YouTube'un sahibi olan) Alphabet Inc., Ukrayna hükümetinin talebi üzerine Ukrayna topraklarında RT uygulamasının indirilmesini de yasakladı. Ukrayna'daki yeni kullanıcılar Rusya'ya ait medya kuruluşunun uygulamasını indiremeyecek, mevcut kullanıcılar ise uygulamaya erişebilecek ancak yeni güncellemeler alamayacak.

Twitter'da ise, RT gibi devlet destekli medya kuruluşlarının hesapları olmasına rağmen, 2019'dan beri devlet kontrolündeki reklamlar yasaklanmıştı. Ancak çatışmaya yanıt olarak platform, kaynağı ne olursa olsun Ukrayna ve Rusya'daki tüm reklamları geçici olarak duraklattığını açıkladı. Yapılan açıklamada "kritik kamu güvenliği bilgilerinin yükseltildiğinden ve reklamların bu bilgilerden olumsuz etkilenmediğinden emin olmak" istediği belirtiliyor.

İlginizi Çekebilir: Elon Musk Ukrayna’ya İnternet Bağlantısı Sağlıyor!

Ek Önlemler Alındı

Üç büyük platform da Doğu Avrupa'daki durumu izlemeye devam ediyor. Bunun yanı sıra herhangi bir kural ihlali faaliyetine karşı harekete geçmeyi planlıyor. Twitter ayrıca güvenliği artırmak ve yüksek profilli gazetecilerin, aktivistlerin ve hükümet yetkililerinin hesaplarını korumak için ek önlemler aldı. Meta, Rusya'nın platformlarındaki faaliyetlerini takip etmek için özel bir operasyon merkezi oluşturdu. YouTube ise koordineli aldatıcı uygulamalara karşı kurallar da dahil olmak üzere, son günlerde politikalarını ihlal ettiği için yüzlerce kanalı ve binlerce videoyu kapattığını açıkladı.

Ukrayna İçin Çevrimiçi Bağış Toplama Kripto Yoluyla Gelişiyor

26 Şubat'ta Ukrayna'nın resmi Twitter hesabı, kripto para birimi biçimindeki bağışları kabul edeceğini açıkladı. The Verge'e göre, Ukrayna için bugüne kadar 9,9 milyon dolardan fazla kripto para toplandı. Ülke resmi olarak Bitcoin, Ethereum ve Tether aracılığıyla bağışları kabul ederken, merkezi olmayan özerk organizasyonlar da (DAO'lar) kuruldu. Diğer kripto bağış biçimlerini de kabul edilebileceği açıklandı. The Verge'e göre, Tether'in ABD dolarına sabitlenmesi gerekiyordu. Ancak o kadar yüksek talep gördü ki şu anda doların üzerinde 1,10 dolardan işlem görüyor. Ukrayna'daki insanlar ayrıca Ukrayna kredi kartlarının çalışmayı durdurduğunu ve kriptonun en uygun geri dönüş haline geldiğini bildirdi.

İlgiinizi Çekebilir: YouTube Rus Kanallarının Para Kazanmasını Yasakladı!

Ukrayna Vatandaşlarına Destek

Rusya çıkışlı Ethereum Vitalik Buterin de dahil olmak üzere kripto dünyasından birçok insan Ukrayna'ya desteklerini ifade ettiler ve "istilanın Ukrayna ve Rus halkına karşı bir suç olduğunu" tweet’lediler. Rus performans sanatı grubu Pussy Riot'un bir üyesi olan Nadya Tolokonnikova da para toplamak için UkraynaDAO'yu oluşturdu. Öte yandan NFT ve web3 sanatçılarının iş birliği, Ukrayna'ya kripto bağışları için başka bir merkez olarak hareket etmek için RELI3F'yi oluşturdu.

Buna karşılık, Rusya kendi resmi Twitter hesabından kripto para birimini tamamen yasaklamak için önlemler aldığını açıkladı. Buna göre, Rusya'nın yakın zamanda kripto yoluyla benzer miktarda bağış talep etmesi pek olası değil.

Ukraynalı ve Rus Siviller İletişim Kurmanın Yollarını Buldu

Telegram, Ukrayna'daki en popüler iletişim uygulaması. Çoğu kişi bunun güvenli olduğuna inansa da, rakip uygulama Signal'in kurucusu Moxie Marlinspike, Telegram'ın bulut tabanlı yapısını açıklayan ve Rusya'dan gelebilecek olası tehdidi ayrıntılandıran bir tweet attı.

İnternet altyapı şirketi Cloudflare, 24 Şubat gece yarısından hemen sonra, yaklaşık olarak Rus işgalinin başladığı sıralarda, Signal kullanımında büyük bir artış gördü. Signal'in mesajlaşma hizmetleri uçtan uca şifreleme sözü veriyor ve genellikle siber güvenlik uzmanları tarafından en güvenli özel mesajlaşma uygulaması olduğu konusunda anlaşmaya varılıyor.

1988'den beri ABD'de yaşayan Ukrayna doğumlu avukat Yev Muchnik, The Verge'e internet erişimine yönelik herhangi bir saldırıyla mücadele etmek için PieFi ve Ukraine United DAO'dan geliştiricilerle çalıştığını söyledi. Amaçları "merkezi internet servis sağlayıcıları çökse bile internet bağlantısını korumak için eşler arası ağ ağları oluşturmak". Gizliliği koruyan internet tarama hizmeti Tor ayrıca, özel vatandaşların kendilerini gözetim ve sansüre karşı nasıl koruyabileceklerini ayrıntılandıran kapsamlı bir ileti dizisi yayınladı.

İlginizi Çekebilir: Rusya Facebook ve Twitter’ı Kısıtladı!

Sosyal Medya Savaşın Gerçeklerini Gösterdi

İnternetteki insanlar bilgi aramaya devam ederken, TikTok gibi diğer sosyal platformlar Ukrayna'da gerçekte neler olup bittiğine dair bir perspektif sunuyor. 24 Şubat'ın erken saatlerinde resmi işgalden önce bile, TikTok videoları Ukrayna sınırlarına giden Rus askeri silahlarını ve araçlarını gösteriyordu. Bu videolar askeri analistleri ve sivilleri yaklaşan tehdide karşı uyarıyordu. Askeri operasyonlar ciddi bir şekilde başladığında, Ukrayna ve Rusya'daki gerçek günlük yaşamı vurgulayan daha fazla sosyal paylaşım ortaya çıktı.

Bağımsız Rus gazeteci Ilya Varlamov, Rusya'nın Ukrayna'daki eylemlerine ilişkin hesabının fotoğraflarını ve videolarını belgelemek için Instagram'ı kullandı. Rus TikTokker Niki Proshin, Rusya'da savaş karşıtı bir protestoyu gösteren bir video yayınladı. The Guardian'a göre, Ukraynalı nüfuz sahibi Anna Prytula Instagram'da, Ukrayna'ya saldıran füzelerin görüntülerini paylaştı.

İlginizi Çekebilir: Twitter, Ukrayna ve Rusya’da Reklamları Durduruyor

Asılsız Haberler De Yayılıyor

Ancak bunun yanında Ukrayna ve Rusya’da savaş hakkında yalan haberler ve videolar paylaşan birçok kişisel hesap da bu yoldan takipçi kazanmaya başladılar. Bu olaylar özellikle Instagram ve Tiktok’ta oldukça yaygınlaştı. Instagram, asılsız davranışlarla ilgili topluluk kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle dolandırıcılık savaş sayfalarını kaldırmak için harekete geçti. TikTok Business Insider'a şunları söyledi: “TikTok'un güvenli ve özgün bir yer olarak kalmasına yardımcı olma çabalarımıza daha fazla yardımcı olmak için bağımsız teyit kuruluşlarıyla da ortaklık yapıyoruz."

Platformlar muhtemelen bariz yanlış bilgileri ortadan kaldırmak için çalışırken, uluslararası kanallarda çalışan gazeteciler de Rus askeri harekâtından herhangi bir birinci şahıs hesabının doğru olup olmadığından emin olmak için viral videoları aktif olarak kontrol ediyor.