Yapay Zeka Nedir, Nerede Kullanılır?

Yapay zeka kavramı, Alan Mathison Turing tarafından “Makineler düşünebilir mi?” sorusunun gündeme getirilmesi ile tartışmaya açılmıştır. “Yapay zeka” terimi resmi olarak ilk defa 1956 yılında bir konferansta John McCarty tarafından ortaya atılmıştır ve temelleri oluşturulmuştur. İlk suni zeka laboratuvarı ise 1959 yılında ise Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde John McCarty ve Marvin Minsky tarafından kurulmuştur.

1950’lerde yürütülen suni zeka çalışmaları problem çözme gibi konular üzerinde yoğunlaştı. 1960’larda ise ABD Savunma Bakanlığı bu türdeki çalışmalar ile ilgilendi ve insanların yaptığı şeyleri taklit etmesi için bilgisayarları eğitmeye başladı.

İleri teknoloji savunma projelerini yürüten ABD’ne bağlı bir devlet kurumu olan DARPA 1970’lerde sokakların haritalanması projesini suni zeka sayesinde tamamladı ve Siri, Alexa veya Cortana gibi asistanlar henüz piyasada yokken 2003 yılında akıllı kişisel asistanlar üretti.

Yapay zeka, satranç oynayan bilgisayarlar, kendi kendini süren arabalar, bankalar tarafından kullanılan e-ödemeler, sosyal medyalardaki haber akışları, sağlık sektörü, müzik ve medya akış hizmetleri, sesli asistanlar gibi farklı alanlarda kullanılmaktadır. İnsan hayatını kolaylaştıran suni zeka, trafiğin durumunu görme, teknoloji aletlerinde yüz algılama ve tanıma gibi… Sosyal medya ki nefret söylemi içeren yayınları insanlardan daha hızlı şekilde tespit ederek, hızla kaldırabilir.

Yapay Zeka Nedir?

İnsan benzeri görevleri gerçekleştirmeyi mümkün kılan yapay zeka, makinelerin deneyerek öğrenmesini ve yeni girdilere uyum sağlamasını mümkün kılar. Derin öğrenme ve doğal dil işlemeye dayanmaktadır. Diğer ismiyle Artificial intelligence (AI), bilgisayarlar bu teknolojileri kullanarak büyük miktarda veri işleyerek ve verilerdeki kalıpları tanıyarak belirli görevleri yerine getirecek şekilde eğitebilir.

Yapay zeka, tekrarlayan öğrenme ve vergisel bulguları otomatikleştirir. Var olan ürünlere zekâ ekler. Verilerin programlama yapmasına müsaade etmek için aşamalı öğrenme algoritmaları aracılığı ile uyum sağlar. Pek çok gizli katmana sahip sinir ağlarını kullanarak daha fazla ve derin verileri tespit eder. Derin sinir ağları sayesinde önceden imkânsız olan bir doğruluk ile çalışıyor. Suni zeka verilerden en doğru şekilde yararlanır.

Yapay Zeka Nerede Kullanılır?

Spor müsabakaları, sağlık, otomotiv, video oyunları, finans ve ekonomi alanlarında gerektiğinde sık sık yapay zeka kullanılır. İnsan faktörünü ortadan kaldırması ile maliyeti düşüren yapay zeka ticari yönden çok karlıdır.

Ses Tanıma

Bilgisayarların sesleri tanıyabilmesi amacıyla mikrofon ve ses dijital hale getirerek frekanslar oluşturur. Frekanslardan harfler ve kelimeler kavranmaya çalışarak sayılara dönüştürür. Böylece yapay zeka sesi tanır, algılar ve geri bildirim oluşturur.

Görüntü İşleme

Kamera ile çekilen görüntüler dijital hale getirerek piksellere dönüşür, pikseller ise koda dönüşür. Bu kodları suni zeka yorumlar.

Doğal Dil İşleme

Derin öğrenme, makine öğrenmesi, istatiksel analiz ve kural tabanlı algoritmalar kullanır. Yapay zekanın en zor            alanlarından biridir. İnsan ve bilgisayar etkileşimini en yüksek seviyeye çıkararak farklı dilde konuşan insanların iletişimini güçlendirmeyi amaçlar.

Muhakeme

Yapay zeka muhakeme özelliği ile mevcut verileri kullanarak farklı algoritmalar oluşturur ve en akılcı kararı verir.

Sanal Asistanlar

Google firmasının akıllı asistanı, Apple firmasının kullandığı Siri sanal asistanlardır. Bu teknolojiler de suni zeka kullanılmaktadır.

Oyunlar

Bilgisayarlar ve konsollar amacı ile tasarlanan oyunlar suni zekanın en çok tercih edildiği alanlardandır. Oyunlarda suni zeka, çoğu ölçütü göz önünde bulundurarak hamlelerine karar verebilir ve kullanıcıların karşısında kuvvetli birer rakibe dönüşebilir.         

Akıllı Arabalar

Sürücüsüz araba modelleri ileri düzeyde suni zekaya sahiptir. Tesla sürücüsüz araba modelleri ile sık sık gündemde yerini alan firmalardan biridir.

Satın Almacılar

Amazon ve Google AdSense şirketlerinin kullanmış oldukları suni zeka yardımı ile kullanıcılarının, önceden yapmış oldukları aramalar göz önünde bulundurulmaktadır. Bu sayede de isabetli satış teklifinde bulunurlar. Aynı zamanda internet reklamları üzerinde de bu sistem kullanılmaktadır.

Dolandırıcılığı Önleme

Dolandırıcılığı önlemede iki önemli unsur bulunmaktadır. Birincisi antivirüs programları, ikincisi ise Google gibi büyük ve gelişmiş arama motorlarıdır. Yanıltıcı içeriğe sahip olan sayfaları Google arama motorları filtreleyebilir. Bu içeriklerin kullanıcılara zarar vermemesi amacı ile internet ortamından uzaklaştırılabilmektedir.

Sohbet ve Destek Botları

İnsanlara 7/24 hizmet vermek için tasarlanan bu botlar, yazılı olarak sohbet edebiliyor ve bilgi sunabiliyor.

Müzik ve Seyir Öneri Robotları

Müzik servisleri dinlenilen sanatçılar ve müzik türüne özel yeni şarkılar önerebiliyor. 

Akıllı Ev Sistemleri

Akıllı ev sistemleri, evdeki havayı dışarıdayken istenilen dereceye ayarlayabilmekte, evdeki akıllı sistemleri çalıştırıp, kapatabilme hizmeti sunmaktadır.

Günlük hayatta sık sık karşılaşılan suni zeka örnekleri;

Yapay Zeka Mühendisliği Nedir?

Teknolojinin gelişmesi ile ortaya çıkan mühendisliğin bir alanıdır. Makinelerin insan beyniymiş gibi programlayan, makine öğrenme programlarını tasarlayan kişilere yapay zeka mühendisi denir. Makinelerin mantıklı ve verimli bir şekilde hareketler gerçekleştirmesi amacıyla programlayan yapay zeka mühendisleri, yazılım firmalarında çalışabilmektedir.

Yapay zeka mühendisleri, insan davranışlarını problem çözme ve karar verme süreçlerini analiz eder. Çeşitli sorunlar karşısında makinelerin çalışması, karar verme süreçleri ve sistemlerin organizasyonu üzerinde çalışmalar yürütürler.

Yapay zeka mühendisi olmak için makine öğrenme algoritmaları, yazılım üretim döngüsü, veri girişi kurulumu, veri madenciliği ve örüntü eşlem gibi konular da uzmanlaşmak gerekir.

Yapay zeka mühendisi olmak için lisans mezunu olmanın yanı sıra bazı nitelikler aranmaktadır. Bu nitelikler şunlardır;

Yapay Zeka Türleri Nelerdir?

Salt tepkisel, limitli hafıza, zihin teorisi, öz farkındalığı olan suni zeka olmak üzere dört farklı türde incelenmektedir.

Salt Tepkisel

Yapay zekanın en basit formudur. Çevresinde olan durum ve olayları algılayarak bunlara göre davranış sergiler. Herhangi bir bellekleri yoktur bu yüzden bilgileri kaydedemezler. Tek bir alanda uzmanlaşabilirler. Çünkü bellekleri olmadığı için geçmişleri yoktur, anılara göre şekillenemezler. Salt tepkisel suni zeka türüne satranç şampiyonu Kasparov’u yenen DeepBlue adındaki bilgisayarı örnek olarak verebiliriz

Limitli Hafıza

Deneyimlerinin sonucunda oluşan bilgileri toplar ve daha önceden programlanmış olan bilgilerin üzerine ekleme yaparlar. Önceden programlanmış olan bilgilerin üzerine ekleme yapabilirler. Yeterli belleğe sahip olduklarından bütün bilgileri toplayarak en uygun eylemi gerçekleştirirler. Limitli hafıza türüne sürücüsüz araçlar ve kişisel sanal asistanlar örnek olarak verilebilir.

Zihin Teorisi

Çevresindeki insanların hareketlerini ve duygularını anlayabilen yapay zeka türüdür. Sosyal olarak etkileşime girebilir, beklenti ve niyetlerin ne olduğunu anlayabilirler. Geliştirilmeye açık bu yapay zeka türünde çalışmalar hala devam ediyor. Star Wars evrenindeki R2-D2 ve C-3PO robotları ve ‘I, Robot’ filmindeki Sonny zihin teorisi türüne örnek verilebilir.

Öz Farkındalığı Olan

Kendinin farkında olan bu yapay zeka türü içinde bulundukları durumları analiz edebilirler. Başkalarının hislerini tahmin edebilir, yaşanan olaylar hakkında sonuçlar çıkartabilirler. Makinelerin gelecekteki halini tanımlıyor. Ex Machina filmindeki Eva ve Detroit: Become Human oyunundaki karakterler örnek verilebilir.